Jak uniknąć dziedziczenia długu?

Otrzymanie spadku po zmarłym może stanowić nie lada problem, jeśli razem ze spadkiem spadkobierca otrzymuje również długi, które będzie musiał spłacać. Niestety bardzo często zdarza się, że osoby, które dziedziczą spadek, nie zdają sobie sprawy z tego, co dokładnie dostaną po zmarłym. A to oznacza, że spadkobiercy zamiast szansy na wzbogacenie otrzymują kłopoty finansowe, z którymi często nie są w stanie sobie poradzić. Istnieje jednak wiele sposobów na to, jak uniknąć problemów.

Decyzja o przyjęciu, szczególnie jeśli nie ma pewności co do sytuacji finansowej spadkodawcy, musi być bardzo odpowiedzialna, ponieważ nieświadoma decyzja może okazać się również ryzykowna. Chodzi o to, że w spadku dziedziczy się zarówno aktywa, czyli nieruchomości, oszczędności, samochody itp., oraz pasywa, czyli długi spadkodawcy, jeżeli oczywiście posiadał on jakieś niespłacone należności.

Przyjęcie spadku

Przyjęcie spadku może nastąpić na dwa określone sposoby. Przyjęcie wprost, czyli bez ograniczenia odpowiedzialności za długi, polega na tym, że spadkobierca dziedziczy również wszystkie długi zmarłego, niezależnie od ich wysokości. Co w przypadku ogromnego zadłużenia, znacznie przewyższającego wartość aktywów, może nieść ze sobą opłakane w skutkach konsekwencje.

Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza

Drugim sposobem jest przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza, czyli z ograniczeniem odpowiedzialności za długi w spadku. Ten sposób polega na tym, że jeżeli długi przekraczają wartość dóbr, które spadkobierca odziedziczył, to spłaca on je tylko do wartości tych dóbr. W tej sytuacji trzeba wystąpić o sporządzenie spisu inwentarza, co ma na celu wykazanie wierzycielom, jaką wartości faktycznie stanowiły aktywa. Spadkobierca ma również w tym wypadku obowiązek spłacać wierzycieli bez pokrzywdzenia któregokolwiek z nich. Sytuacja wygląda inaczej, gdy prowadzona jest egzekucja komornicza. Wtedy już nie od spadkobiercy, ale od komornika zależy, w jaki sposób zostanie dokonany podział.

Czas na podjęcie decyzji

Na decyzję co do podjęcia spadku spadkobierca ma sześć miesięcy od daty, w której dowiedział się, że przysługuje mu spadek. Oznacza to, że ustawowo pierwsza w kolejności osoba ma sześć miesięcy od daty dowiedzenia się o prawie do odziedziczenia. W przypadku, gdy ta osoba zrzeknie się tego prawa, kolejne osoby mają sześć miesięcy od momentu, w którym dowiedziały się o odrzuceniu spadku oraz przejściu na nie prawa spadkowego.

W czasie tych sześciu miesięcy spadkobierca ma prawo zdecydować, co zrobi ze spadkiem. Może go przyjąć (wprost lub z dobrodziejstwem inwentarza) lub odrzucić. Pamiętać trzeba jednak o tym, że w przypadku, gdy spadkobierca zapomni o tym terminie lub z innych powodów nie podejmie decyzji, to automatycznie przyjmuje dług w spadku. W tym wypadku rodzaj przyjęcia masy spadkowej będzie zależał od daty śmierci spadkodawcy. Jeżeli śmierć nastąpiła przed 18 października 2015 roku, to niestety, ale spadek zostaje przyjęty wprost, czyli razem ze wszystkimi długami, które spadkobierca zobowiązany będzie spłacać całym swoim majątkiem, niezależnie od jego wysokości i wielkości długów.

Długi w spadku – nowe prawo

Długi w spadkuNatomiast w przypadku, gdy śmierć spadkodawcy nastąpiła po tej dacie, to sytuacja jest dużo lepsza. Z dniem 18 października 2015 roku zmieniło się prawo regulujące postępowanie spadkowe w takich sytuacjach. Od tego dnia, gdy spadkobierca nie podejmie samodzielnie decyzji, to spadek jest przyjmowany nie wprost, ale z dobrodziejstwem inwentarza. Dzięki temu jego majątek jest chroniony, a długi w spadku będzie spłacał do wartości, na jaką zostaną wycenione aktywa.

Więcej niż jeden spadkobierca

W przypadku, gdy istnieje więcej niż tylko jeden spadkobierca, to wszyscy są jednakowo zobowiązani do spłaty zadłużenia. W praktyce oznacza to, że wierzyciele mogą wybrać, do którego ze spadkobierców zwrócą się po spłatę długu. Mają prawo, aby wybrać tego, który znajduje się w najlepszej sytuacji finansowej i domagać się spłaty całości. Ten spadkobierca może oczywiście ubiegać się, aby inni zwrócili mu część kosztów, które poniósł w ich imieniu.

Sytuacja taka może zdarzyć się jednak przed działem spadku. W momencie gdy dojdzie już do działu spadku, to każdy ze spadkobierców odpowiada proporcjonalnie do swoich udziałów w masie spadkowej. Oznacza to, że nie może już dojść do sytuacji, w której jeden ze spadkobierców spłacałby całość zadłużenia.

Zrzeczenie się spadku

Na odrzucenie spadku spadkobierca ma również sześć miesięcy. Jeśli zdecyduje się na ten krok, to musi pamiętać, że zrzeka się nie tylko długów, ale również całego zapisanego majątku.

Ważne jest, aby pamiętać, że gdy spadkobierca zrzeka się prawa do spadku, to przechodzi on na zstępnych, czyli dalszych spadkobierców. Oznacza to, że w przypadku dużego zadłużenia obowiązek spłaty może spaść na krewnych i bliskich. Trzeba więc zastanowić się, czy nie lepiej byłoby przyjąć spadek z dobrodziejstwem inwentarza. Jeśli jednak spadkobierca uzna, że najlepiej będzie całkowicie odrzucić spadek i chce zabezpieczyć rodzinę przed jego otrzymaniem, to oni również będą musieli pamiętać o tym, aby zrzec się prawa do spadku.

Rodzice muszą także pamiętać, że spadek może w końcu przejeść na ich niepełnoletnie dzieci. Jeśli nie chcą oni, aby ich potomstwo odziedziczyło kiedyś długi krewnego, to muszą zrzec się prawa do spadku także w ich imieniu. Aby tego dokonać konieczna jest zgoda sądu rodzinnego. Następnie po otrzymaniu zgody należy złożyć wniosek w imieniu dziecka w sądzie lub przed notariuszem. Niepełnoletni są chronieni również w ten sposób, że jeśli nie zrzekną się prawa do spadku, to nabywają go wraz z dobrodziejstwem inwentarza.

Świadoma decyzja

Często może dojść do sytuacji, w której spadkobiercy nie znają sytuacji finansowej spadkodawcy. Z różnych powodów nie orientują się, czy miał on jakieś długi i ile wart jest jego majątek. W takim przypadku zawsze można wypytać znajomych czy sąsiadów zmarłego, przeszukać pozostawione przez niego dokumenty, spróbować dowiedzieć się czegoś więcej na temat jego finansów. Być może takie badanie przyniesie korzyści i sytuacja stanie się dla spadkobierców jaśniejsza. Gdy już będzie wiadomo nieco więcej na temat długów i ich wysokości, to wtedy można podjąć decyzję co do przyjęcia bądź odrzucenia spadku. Może się okazać również, że spadkodawca miał długi, ale uległy one przedawnienie. Jeśli jest taka możliwość, to trzeba to sprawdzić przed przyjęciem spadku. Jeśli natomiast spadek został przyjęty bez sprawdzenia tej informacji, to warto dowiedzieć się czegoś na ten temat nawet po jego otrzymaniu, bo może się okazać, że obowiązek spłaty jest już nieaktualny.

Przed przyjęciem lub odrzuceniem spadku trzeba się dobrze zastanowić. Szczególnie jeśli nie jesteśmy przekonani co do jego wartości. Może dojść do sytuacji, w której dług w spadku jest niewielki, ale może także zdarzyć się tak, że spadek stanowią same długi. Przed taką sytuacją chroni jednak przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Trzeba pamiętać, że niekiedy w skład długów pozostawionych w spadku mogą zostać wliczone również koszty pogrzebu i procesu spadkowego.

Z tych powodów jest niezwykle istotne, aby każdy spadkobierca zastanowił się porządnie, co zrobić ze spadkiem, do którego ma prawo. Aby podjąć odpowiedzialną decyzję trzeba przemyśleć wiele kwestii i przeanalizować dostępne informacje. Lepiej aby niechciany spadek nie doprowadził do majątkowej ruiny spadkobiercy i jego rodziny.

Może Ci się również spodoba